Tag: საქართველოს ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრი

წამლის ფასის რეგლირებისთვის მთავრობის მიერ გატარებულმა ახალმა ინიციატივამ შედეგი გამოიღო თუმცა ჯანდაცვაში დაფინანსების ხარჯთეფექტური მექანიზმების დანერგვა კვლავ საჭიროებად რჩება.

საერთაშორისო ფონდი კურაციოს დირექტორი და ჯანდაცვის სიტემების ექსპერტი გიორგი გოცაძე ბარომეტრის მეშვიდე ტალღის შედეგებს მიმოიხილავს. ნახეთ ვიდეო-კომენტარი.

ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრი, მეხუთე ტალღა საერთაშორისო ფონდი კურაციო განაგრძობს საქართველოს ჯანდაცვის სფეროში მიმდინარე პროცესებზე დაკვირვებას და „ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრში“ მონაწილე სპეციალისტების და ექსპერტების შეფასებებზე დაყრდნობით გთავაზობთ ბარომეტრის მეხუთე ტალღის შედეგებს.

ამ ტალღის აქცენტები ისეთ საკითხებზე გაკეთდა, როგორიცაა: მოსახლეობის ხელმისაწვდომობა მედიკამენტებსა და სამედიცინო მომსახურებაზე, სამედიცინო მომსახურების მოხმარების ტენდენციები, საყოველთაო ჯანდაცვის ბიუჯეტის ტვირთი და კერძო სამედიცინო დაზღვევის პერსპექტივები, და სხვა. ბარომეტრის მეხუთე ტალღის მთავარი მიგნებები ასეთია:

• ექსპერტებისა და სპეციალისტების მოსაზრებებით ბოლო 6 თვის მანძილზე ჯანდაცვის სფეროს ყველაზე მნიშვნელოვან წარმატებად “C” ჰეპატიტის პროგრამა დასახელდა;
• ბარომეტრის მეოთხე და მეხუთე ტალღების მონაცემთა ანალიზის მიხედვით, რეცეპტების ინსტიტუტის ამოქმედება ნაყოფიერი აღმოჩნდა, რადგან ექსპერტთა მოსაზრებებით მნიშვნელოვნად შემცირდა მედიკამენტების არამიზნობრივი მოხმარება;
• საინტერესოა, რომ 2015 წლის 1-ლი კვარტლის მონაცემებით კერძოდ დაზღვეულთა რაოდენობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა და ამ დროისთვის შეადგენს 522,637 დაზღვეულს. რამაც მოსალოდნელია, რომ შეამციროს საყოველთაო ჯანდაცვის ბიუჯეტის ტვირთი;
• საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ამოქმედების შემდეგ გაიზარდა ამბულატორიულ სამედიცინო დაწესებულებებში მოსახლეობის მიმართვიანობის მაჩვენებელი, რაც პროგრამის მნიშვნელოვანი პოზიტივია;
• გაზრდილია ასევე ჰოსპიტალური სერვისების მოხმარებაც, განსაკუთრებით კი გადაუდებელი ქირურგიული ოპერაციების მოხმარების მაჩვენებელი (314%-ით), რაც ბადებს ლოგიკურ კითხვას: გადაუდებელი ქირურგიული ოპერაციების ზრდა ხომ არ არის საავადმყოფოების ხელოვნური პასუხი საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაზე და ხომ არ შეუქმნის პრობლემებს საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ბიუჯეტს, რომელიც უკვე გადახარჯულია?

ზოგადი მოლოდინები

• ბარომეტრის მესამე ტალღიდან (ივნისი, 2014წ) დღემდე, ექსპერტებისა და დარგის სპეციალისტების მოსაზრებებით, ერთ-ერთ მთავარ პრობლემად მედიკამენტებსა და სამედიცინო მომსახურებაზე ფასების ზრდა სახელდება.
• მედიკამენებზე ფინანსური ხელმისაწვდომობის პრობლემებს ასევე ხაზს უსვამს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის და მსოფლიო ბანკის მიერ ჩატარებული „ჯანდაცვის სერვისებით სარგებლობისა და დანახარჯების კვლევა 2014“, სადაც ნათქვამია, რომ ჯიბიდან გადახდები მედიკამენტებზე გაიზარდა და განსაკუთრებით მოსახლეობის უღარიბეს ფენებში. სავარაუდოა, რომ ღარიბებს შორის მედიკამენტებზე ჯიბიდან გადახდების ზრდა ამბულატორიულ სამედიცინო მომსახურებაზე ხელმისაწვდომობის გაზრდის ხარჯზე მოხდა. და ბოლოს, ბიუჯეტის 6 თვის შესრულების ანგარიშის მიხედვით საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაზე დახარჯულია 14%-ით, ანუ 32 მილიონი ლარით მეტი. აღნიშნული, შესაძლოა, გამოწვეული იყოს ჯანდაცვის სერვისების მაღალი უტილიზაციით და განსაკუთრებით გადაუდებელი ჰოსპიტალიზაციის სწრაფი ზრდის ტემპით.

მეტი ინფორმაციისთვის: იხილეთ ბარომეტრის მეხუთე ტალღის ანგარიში.  

შენიშვნა: ბარომეტრის შედეგები ასახავს კვლევაში ჩართულ სპეციალისტთა მოსაზრებებს და მოლოდინებს. რეალური ტენდენციების წარმოსაჩენად, რესპონდენტთა მოსაზრებები შედარებულია ფაქტობრივ სტატისტიკურ და სხვა კვლევების მონაცემებს. ბარომეტრში მონაწილე სპეციალისტები არიან სამინისტროების, სამთავრობო სტრუქტურების, სამედიცინო დაწესებულებების, საერთაშორისო ორგანიზაციების, პროფესიული ასოციაციების, სადაზღვევო კომპანიების და კვლევითი ჯგუფების წარმომადგენლები.

საერთაშორისო ფონდი “კურაციო” აგრძელებს საქართველოს ჯანდაცვის სფეროში მიმდინარე პროცესებზე დაკვირვებას და გთავაზობთ „საქართველოს ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრის“, მესამე ტალღის შედეგებს, რომელიც მოიცავს ექვს თვიან პერიოდს 2013 წლის ნოემბრიდან 2014 წლის აპრილის ჩათვლით.

ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრი ტრადიციულად, ცდილობს შეაფასოს ჯანდაცვის სფეროში მიმდინარე მოვლენები და მათი სავარაუდო გავლენები მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე, სამედიცინო მომსახურების ხარისხზე, სამედიცინო განათლებასა და ჯანდაცვის დაფინანსების პოლიტიკაზე.

ბარომეტრის მესამე ტალღაში ყურადღება გამახვილებულია სახლემწიფო დაფინანსების ადეკვატურობაზე, სამედიცინო მომსახურებისა და მედიკამენტების ფასებზე, ასევე მოსახლეობის ფინანსურ დაცულობასა და კერძო სადაზღვევო სექტორში მიმდინარე ცვლილებებზე. სპეციალისტთა მოსაზრებები შედარებულია სახელმწიფოს ოფიციალურ მონაცემებსა და სფეროში არსებულ სხვა კვლევებს, რათა ნათელი გახდეს, რამდენად დაახლოებულია სპეციალისტთა მოსაზრებები დარგში მიმდინარე პროცესებთან. ბარომეტრში მონაწილე სპეციალისტები არიან სამინისტროების, სამთავრობო სტრუქტურების, სამედიცინო დაწესებულებების, საერთაშორისო ორგანიზაციების, პროფესიული ასოციაციების, სადაზღვევო კომპანიების და კვლევითი ჯგუფების წარმომადგენლები.

ბარომეტრის ძირითადი მიგნებები

• 2013 წელს მნიშვნელოვნად გაიზარდა სახელმწიფო დანახარჯი ჯანდაცვაზე, რამაც ხელი შეუწყო მოსახლეობის ფინანსური ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესებას;
  • NDI-ს მიერ 2014 წლის აპრილში ჩატარებული კვლევის – “საზოგადოების განწყობა საქართველოში”- თანახმად მოსახლეობის 40% აღნიშნავს სამედიცინო მომსახურეობაზე ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესებას
  • საქსტატის მონაცემებით, გაიზარდა ქალაქის მოსახლეობის ფინანსური დაცულობა. თუმცა, ფინანსური დაცულობის კუთხით სოფლის მოსახლეობის მდგომარეობა 2013 წელს წინა წელთან შედარებით გაუარესდა.
• სრულად რომ დაფინანსებულიყო 2013 წლის „საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა“, რომელიც სამწუხაროდ მხოლოდ 48%-ით დაფინანსდა, საფიქრებელია, რომ მოსახლეობის ფინანსური დაცულობის მხრივ, საზოგადოება ალბათ უკეთეს შედეგს მიიღებდა;
• მიუხედავად მთავრობის დაპირებისა, რომ კერძოდ დაზღვეული მოსახლეობის რაოდენობა გაიზრდებოდა, 2012-2013 წლებში გატარებული პოლიტიკის შედეგად, კერძოდ დაზღვეულთა რაოდენობა 117,000 ადამიანით ანუ (20%-ით) შემცირდა და ეს ხალხი ტვირთად სახელმწიფო ბიუჯეტს დააწვა;
• 2014 წლისთვის მნიშვნელოვნადაა გაზრდილი „საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის“ რისკები, რადგან:
  • 117,000 ადამიანით არის გაზრდილი პროგრამის მოსარგებლეთა რაოდენობა იმ ადამიანების ხარჯზე, ვინც ადრე კერძოდ იყო დაზღვეული და მოსალოდნელია, რომ კერძოდ დაზღვეულთა რაოდენობა კიდევ უფრო შემცირდეს 2014 წელს და კიდევ უფრო მეტი ადამიანის ჯანმრთელობის დაფინანსება დააწვეს სახელმწიფო ბიუჯეტს;
  • 2014 წლის აპრილის მონაცემებით, ამბულატორიულ სამედიცინო მომსახურეობაზე ფასები გაიზარდა 7.1%-ით და მედიკამენტებზე 6.8%-ით, რაც მნიშვნელოვნად ამცირებს ამ პროგრამის 2014 წლის ბიუჯეტის მსყიდველუნარიანობას;
  • დაბოლოს, 2014 წლის ბიუჯეტი, რომელიც 12 თვეს მოიცავს 5.5%-ით ნაკლებია, ვიდრე იგივე პროგრამის 2013 არასრული წლის ბიუჯეტი, თუმცა იგი შესადარისია იმ დანახარჯისა, რომელიც მთავრობამ რეალურად დახარჯა 2013 წელს.

მეტი: იხილეთ ბარომეტრის ანგარიშში.

საერთაშორისო ფონდი “კურაციო” აქვეყნებს კვლევის შედეგებს, რომელშიც წარმოდგენილია ექსპერტული შეფასებები საქართველოს ჯანდაცვის სფეროში მიმდინარე პროცესებზე და ცვლილებებზე.

“საქართველოს ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრი” ეყრდნობა გამოკითხული 98 ექსპერტის შეფასებებს და მოიცავს 6 თვიან პერიოდს- 2013 წლის მაისიდან ოქტომბრამდე.

კვლევაში ყურადღება გამახვილებულია საყოველთაო დაზღვევის მოსალოდნელ შედეგებზე, ჯანდაცვის სფეროში კერძო ინვესტიციებზე მთავრობის მიერ გადადგმული ნაბიჯების სავარაუდო გავლენაზე, მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე, სამედიცინო მომსახურების ხარისხსა და სამედიცინო განათლებაზე, ჯანდაცვის დაფინანსების პოლიტიკაზე.

საერთაშორისო ფონდმა “კურაციომ” ბარომეტრი პირველად 2013 წლის აპრილში გამოაქვეყნა. მეორე გამოკითხვისას მიღებული ზოგიერთი შეფასება უფრო ოპტიმისტური აღმოჩნდა, თუმცა ასევე წარმოჩინდა საკითხები სადაც პესიმისტურმა მოლოდინებმა იმატა.

კვლევის ძირითადი მიგნებები

ექსპერტებს მიაჩნიათ, რომ ბოლო 6 თვის მანძილზე ჯანდაცვის სფეროში მთავრობის მიერ გატარებული ინიციატივები ზოგადად ეფექტური იყო – ამ პერიოდში სკეპტიკოსთა წილი საგრძნობლად შემცირდა 52.4%-დან 33%-მდე;
მთავრობის მიერ გადადგმულ ნაბიჯებს ახლა უფრო მეტი რესპონდენტი მიიჩნევს ეფექტურად, თუმცა დარგის დაფინანსების მოცულობა შეფასებულია როგორც “ნაკლებად ადეკვატური”;
მიუხედავად სახელმწიფო დაფინანსების მნიშვნელოვანი ზრდისა, ექსპერტთა მოლოდინები, რომ ჯანდაცვა უფრო ხელმისაწვდომი გახდება და/ან ფასები დაიკლებს, მეორე ტალღაში უფრო მეტად პესიმისტური გახდა;
მეორე ტალღაში შემცირდა ოპტიმისტური მოლოდინები 38.8%-დან 25.5%-მდე, რომ მედიკამენტების ფასები შემცირდება, რაც ალბათ იმით არის განპირობებული, რომ ექსპერტების 47.3% თვლის რომ ფარმაცევტული ბაზრის მართვა-რეგულირების კუთხით ბოლო 6 თვეში მნიშვნელოვანი ნაბიჯები ჯერ არ გადადგმულა;
ექსპერტების შეფასებით, ისევე როგორც პირველ ტალღაში, კვლავაც პრობლემურად რჩება სამედიცინო მომსახურების ხარისხი და სამედიცინო განათლების სისტემა;
სამედიცინო კადრის მომზადების სისტემა, ექსპერტების უმრავლესობის აზრით კვლავაც არ პასუხობს დღევანდელობის მოთხოვნებს და 69.8% აღნიშნავს, რომ ამ კუთხით ქმედითი ნაბიჯები ბოლო 6 თვეშიც არ გადადგმულა;
საყოველთაოდ ცნობილია, რომ დარგის განვითარებისთვის აუცილებელია საინვესტიციო კლიმატის გაუმჯობესება. ექსპერტების დიდი ნაწილი სკეპტიკურადაა განწყობილი, რომ ბოლო 6 თვის მანძილზე გატარებული პოლიტიკა ხელს შეუწყობს კერძო ინვესტიციების ზრდას სადაზღვევო ინდუსტრიაში (70.3%) თუ სამედიცინო დაწესებულებებში (61.6%);
ექსპერტები თვლიან რომ დარგში გატარებული პოლიტიკა გაზრდის სახელმწიფოს როლს სადაზღვევო კომპანიებში (54.9%) და სამკურნალო დაწესებულებებში (76.9%);
ექსპერტების მიერ პოზიტიურად აღქმული შედეგები და ტენდენციები, სავარაუდოდ, განაპირობა სახელმწიფოს მხრიდან კონკრეტული პრიორიტეტების მკაფიო ფორმულირებამ და კომუნიკაციამ პროგრამული და/ან სახელმწიფო დოკუმენტებით და მედიით. უარყოფით შედეგები კი სავარაუდოდ გამოწვეული იყო სახელმწიფოს მხრიდან განცხადებული პრიორიტეტების ან არარსებობით ან არასაკმარისი დეტალიზაციით.

მკვლევართა დასკვნით, მთავრობის მხრიდან დარგის პრიორიტეტების მკაფიოდ და გამჭვირვალედ ჩამოყალიბებამ და ადეკვატურმა კომუნიკაციამ შესაძლებელია პოზიტიური გავლენა იქონიოს დარგის მომავალზე და შესაბამისად საზოგადოებრივ აზრზე.

კვლევაში მონაწილე ექსპერტები წარმოადგენენ სამინისტროებს და სამთავრობო სტრუქტურებს, სამედიცინო დაწესებულებებს, საერთაშორისო ორგანიზაციებს, პროფესიულ ასოციაციებს, სადაზღვევო კომპანიებს და კვლევით ჯგუფებს.

საერთაშორისო ფონდი “კურაციო” ამგვარ კვლევას ყოველ ექვს თვეში ერთხელ ჩაატარებს, რათა დინამიკაში დააკვირდეს დარგში მიმდინარე მოვლენებს და ამ ცვლილებების მიმართ ექსპერტების დამოკიდებულებას.

საქართველოს ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრი 2013

25 აპრილს საერთაშორისო ფონდი “კურაციო” აქვეყნებს კვლევის “საქართველოს ჯანდაცვის სფეროს ბარომეტრი” შედეგებს, რომელიც საქართველოს ჯანდაცვის სფეროში მიმდინარე პროცესებს და ცვლილებებს აფასებს და ჯანდაცვის ექსპერტთა სამომავლო მოლოდინებს აღწერს.

გამოკითხულ ექსპერტთა მიერ გამოთქმული მოსაზრებების საფუძველზე კვლევაში შეფასებულია ჯანდაცვის სფეროში არსებული მდგომარეობა 2012 წლის ნოემბრიდან 2013 წლის აპრილის თვემდე. კვლევაში მონაწილეობა მიიღო 91-მა ექსპერტმა.

კვლევაში ყურადღება გამახვილებულია საყოველთაო დაზღვევის ეკონომიკურ შედეგებზე, მთავრობის მიერ ბოლო თვეებში გადადგმული ნაბიჯების მოსალოდნელ გავლენაზე კერძო ინვესტიციებზე, მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე, სამედიცინო მომსახურების ხარისხსა და სამედიცინო განათლებაზე; ჯანდაცვის დაფინანსების პოლიტიკაზე.

ექსპერტთა შეფასებით

1. სამედიცინო მომსახურების ხარისხი კვლავაც რჩება დარგის ერთერთ საჭირბოროტო საკითხად, სადაც საგრძნობი ცვლილებები ჯერ არ გატარებულა;
2. სამედიცინო განათლების გაუმჯობესების კუთხით მთავრობის მიერ ქმედითი ნაბიჯები ჯერ არ გადადგმულა. შესაბამისად ქვეყანაში არსებული სამედიცინო განათლების სისტემა ექსპერტთა აზრით არ არის ადეკვატური;
3. ჯანდაცვის დაფინანსების კუთხით მთავრობის მიერ გადადგმული ნაბიჯები ექსპერტების სკეპტიკურ შეფასებებს იმსახურებს. ექსპერტების 59% ჯანდაცვის დაფინანსების კუთხით გადადგმულ ნაბიჯებს ნაკლებად ადეკვატურად მიიჩნევს, ხოლო 25%-ს მიაჩნია, რომ ეს ნაბიჯები აბსოლუტურად არ იყო ადეკვატური. ჯანდაცვის დაფინანსების კუთხით განხორციელებულ ცვლილებებს დადებითად მხოლოდ ექსპერტთა 15 % აფასებს;
4. ჯანდაცვის სექტორის დაფინანსების მოცულობებს ათიდან ცხრა ექსპერტი მიიჩნევს, რომ გამოყოფილი დაფინანსება ნაკლებად ან საერთოდ არ არის ადეკვატური;
5. ექსპერტთა 66 %-ის აზრით, მოსალოდნელია რომ სახელმწიფო პოლიტიკა კერძო ინვესტიციებს ყველაზე მეტად შეაფერხებს სადაზღვევო ინდუსტრიაში. გამოკითხულთა 39 % ფიქრობს, რომ კერძო ინვესტიციები შეფერხდება საავადმყოფო/სამკურნალო დაწესებულებებშიც;
6. ექსპერტთა 61 % ელოდება, რომ მთავრობის პოლიტიკა მნიშვნელოვნად ან უმნიშვნელოდ შეუწყობს ხელს მოსახლეობის ჯანრმთელობის მდგომარეობის გაუმჯობესებას.

კვლევაში მონაწილე ექსპერტები წარმოადგენენ სამინისტროებს და სამთავრობო სტრუქტურებს, სამედიცინო დაწესებულებებს, საერთაშორისო ორგანიზაციებს, პროფესიულ ასოციაციებს, სადაზღვევო კომპანიებს და კვლევით ჯგუფებს.

საერთაშორისო ფონდი “კურაციო” ამგვარ კვლევას ყოველ ექვს თვეში ერთხელ ჩაატარებს, რათა დინამიკაში დააკვირდეს დარგში მიმდინარე მოვლენებს და ამ ცვლილებების მიმართ ექსპერტების დამოკიდებულებას. ფონდი იმედს გამოთქვამს რომ ამით საკუთარ წვლილს შეიტანს ეფექტური სახელმწიფო პოლიტიკის ფორმირებაში.